W ostatnich latach coraz więcej firm rezygnuje z jaj z chowu klatkowego, co – choć nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych z dobrostanem kur niosek – oznacza wyraźną poprawę warunków ich życia.

Odejście od systemów klatkowych jest jednym z najważniejszych kroków w kierunku poprawy dobrostanu kur.

Chów klatkowy uniemożliwia realizację podstawowych potrzeb

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wymienia trzy kluczowe problemy z utrzymywaniem kur w klatkach:

  • ograniczenie ruchu,
  • brak możliwości wykonywania zachowań komfortowych,
  • brak możliwości wykonywania zachowań związanych z eksploracją terenu i żerowaniem 1.

Co to oznacza w praktyce?

Zachowania komfortowe to naturalne, codzienne czynności, dzięki którym kura rozładowuje napięcie i może poczuć się bezpiecznie. Obejmują m.in.:

  • kąpiele piaskowe, które pozwalają utrzymać pióra w dobrej kondycji, pozbyć się nadmiaru tłuszczu i pasożytów;
  • trzepotanie skrzydłami, potrząsanie ciałem, przeciąganie się, pomagające w rozluźnieniu i termoregulacji;
  • siedzenie na grzędzie w dogodnej pozycji – dla odpoczynku i poczucia bezpieczeństwa.

Eksploracja i żerowanie to równie istotna część życia kur. W naturalnych warunkach spędzają one nawet 60–80% czasu na grzebaniu, dziobaniu i szukaniu pożywienia w ziemi. 

W systemie klatkowym kury: 

  • nie mają dostępu do ściółki, w której mogłyby grzebać, kopać czy zażywać kąpieli piaskowych;
  • nie mogą eksplorować otoczenia, bo przestrzeń jest zbyt mała; 
  • nie mogą swobodnie wybierać miejsca odpoczynku, a dostęp do grzęd jest ograniczony;
  • dostają jedzenie zawsze w tym samym miejscu, co nie zaspokaja potrzeby samodzielnego poszukiwania pokarmu.

Brak możliwości wykonywania tych zachowań oznacza więc nie tylko nudę. To również pozbawienie naturalnej aktywności, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania – zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego. Stres i frustracja wynikające z tych warunków, prowadzą do zachowań zastępczych np. wydziobywania sobie lub innym ptakom piór.

Frustracja behawioralna to cierpienie porównywalne z bólem fizycznym

Zgodnie z analizą Welfare Footprint Institute, brak możliwości realizacji podstawowych zachowań generuje cierpienie porównywalne z przewlekłym bólem 2.

W badaniach nad cierpieniem kur niosek w chowie klatkowym to właśnie frustracja behawioralna stanowi jego największy składnik. Gdy ptaki zyskują dostęp do większej przestrzeni i bodźców, poziom tego cierpienia wyraźnie spada.

EFSA podkreśla, że systemy alternatywne zdecydowanie poprawiają dobrostan:

Zachowania komfortowe i te związane z eksploracją terenu lub żerowaniem obserwuje się częściej ze względu na większe dostępne przestrzenie i zapewnienie materiału do żerowania lub ściółki, co zwykle trudno zapewnić w systemach klatkowych 3.

Systemy bezklatkowe – co się zmienia dla kur

Wśród systemów bezklatkowych wyróżnia się trzy rodzaje: ściółkowy, wolnowybiegowy i ekologiczny. Różnią się one między innymi stopniem swobody, jaką dają kurom. Systemy wolnowybiegowe i ekologiczne umożliwiają jeszcze szerszy zakres naturalnych zachowań niż chów ściółkowy i pomagają bardziej ograniczyć stres grupowy. Choć system ściółkowy nie zapewnia dostępu do zewnętrznego wybiegu, i tak przynosi wyraźną poprawę dobrostanu względem systemu klatkowego – nawet jeśli wiąże się z innymi wyzwaniami, jak urazy czy infekcje.

Wycofanie jaj z chowu klatkowego kluczowe dla poprawy losu kur niosek

Odejście od jaj klatkowych – niezależnie od wybranego systemu alternatywnego – ma dziś kluczowe znaczenie dla poprawy dobrostanu kur.

Coraz więcej firm podejmuje ten krok. W Polsce ponad 170 firm zadeklarowało wycofanie jaj z chowu klatkowego, a udział kur trzymanych w systemach klatkowych spadł z 87% w 2014 roku do 66,9% obecnie. Pokazuje to, że zmiana w dobrym kierunku jest możliwa i już się dokonuje. 

MOŻESZ POMÓC KUROM – DOŁĄCZ DO GANGU TROSKI O NIOSKI

Przypisy

1 EFSA Panel on Animal Health and Welfare. (2023). Scientific Opinion on the welfare of laying hens on farm. EFSA Journal, 21(6), 7789, s. 85. 

2 Schuck-Paim C., Alonso WJ 2021. The Burden of Psychological Pain in Laying Hens: Behavioral Deprivation. In: Schuck-Paim C, Alonso WJ, editors. Quantifying Pain in Laying Hens. Independently published.

3 EFSA Panel on Animal Health and Welfare. (2023). Scientific Opinion on the welfare of laying hens on farm. EFSA Journal, 21(6), 7789, s. 86.