Jak wyglądają postępy firm we wdrażaniu deklaracji wycofania jaj z chowu klatkowego? Co o zmianach myślą polscy producenci jaj? Jak zmienił się rynek? Publikujemy trzecią edycję raportu o zmianach w branży spożywczej i na rynku jajecznym. 

Do końca 2020 roku aż 145 firm działających w Polsce podjęło oficjalne zobowiązanie do rezygnacji z jaj pochodzenia klatkowego. Wśród firm tych jest 52 producentów żywności (w tym piekarni, producentów dań gotowych oraz majonezów), 35 sieci handlowych, 41 restauracji, kawiarni i cateringów, 17 hoteli i sieci hotelarskich. Co więcej, ponad 86% ankietowanych i opisanych w raporcie firm jest świadomych zachodzących w tym obszarze zmian. Postęp w wycofywaniu jaj z chowu klatkowego w roku 2020 raportowało 30% firm posiadających politykę rezygnacji z tego typu jaj. 

Na pytanie „Państwa firma jest jedną z ponad 140 w Polsce oraz 1900 firm na świecie, które zadeklarowały wycofanie z oferty i/lub łańcucha produkcji jaj pochodzących z hodowli klatkowej. Czy obserwują państwo te zmiany?” 86% przedstawicieli firm odpowiedziało twierdząco

Sieci handlowe liderami zmian

Sieci handlowe raportują kolejne postępy we wdrażaniu deklaracji rezygnacji ze sprzedaży jaj klatkowych. W sklepach Aldi, Auchan oraz Carrefour już ponad 50% całkowitej sprzedaży stanowią jaja z chowu alternatywnego, a „trójki” marki własnej zostały wycofane ze sprzedaży całkowicie! Ponadto w tegorocznej ankiecie kolejne cztery czołowe sieci – Biedronka, Auchan, Carrefour i Spar – zadeklarowały szersze zmiany: wycofanie jaj klatkowych będących składnikami produktów gotowych marki własnej.

Kury nioski
fot. Andrew Skowron

Część firm zamierza wprowadzić zmiany wcześniej niż pierwotnie zakładano. Sieć sklepów Biedronka (Jeronimo Martins) z końcem grudnia 2020 zakończyła sprzedaż świeżych jaj pochodzenia klatkowego w ponad 150 sklepach na terenie Warszawy. Do końca 2021 roku sieć planuje wycofać „trójki” ze wszystkich pozostałych placówek.

Również Kaufland podjął decyzję o wcześniejszej realizacji zobowiązania i wspólnie z producentami pracuje nad wycofaniem świeżych jaj klatkowych z oferty już na początku 2022 roku. Zmiany sukcesywnie wprowadzane są także na poziomie jaj wykorzystywanych w produktach przetworzonych marek własnych.

Sieć sklepów Auchan w 2020 roku zakończyła sprzedaż jaj całych klatkowych marki własnej, a do końca 2021 planuje wycofanie ich ze składu produktów gotowych marki własnej. 

Wśród producentów żywności obserwowane są prace nad implementacją polityki dobrostanowej, jednak o mniejszej dynamice. Warto jednak wyróżnić markę Lubella, która zakończyła proces wycofywania jaj z chowu klatkowego w marcu 2021 roku.

Pisklęta
fot. Andrew Skowron

Zmiany w strukturze hodowli niosek w Polsce i UE

Od 2014 roku do lutego 2021 roku W Polsce zauważalny jest wzrost liczby kur niosek hodowanych w systemie ekologicznym (o 420%), wolnowybiegowym (159%) i ściółkowym (96%). 

Procentowy przyrost ilości kur niosek hodowanych w poszczególnych rodzajach chowu od stycznia 2014 do lutego 2021 roku

W lutym 2021 roku udział hodowli klatkowej w strukturze hodowli spadł poniżej 80%. 20,4% kur niosek utrzymywanych jest w Polsce w hodowlach innych niż klatkowe – ściółkowej, wolnowybiegowej i ekologicznej (GIW, luty 2021).

Zmiany widoczne są także w skali europejskiej. W roku 2019 liczba kur hodowanych w systemach klatkowych w Unii Europejskiej wyniosła 49,5%. Tym samym większość kur w Unii Europejskiej już hodowana jest w systemach alternatywnych – według aktualnych danych to 50,5%.

Struktura chowu kur niosek w Unii Europejskiej

Perspektywa producentów jaj

Tegoroczną edycję raportu wzbogacamy o wyniki krótkiej ankiety skierowanej do polskich producentów, z których przedstawicielami odbyto spotkania w 2020 roku – Fermy Drobiu Woźniak, Fermy Drobiu Mizgier, Polskie Fermy Grupa Producentów Sp. z o.o., Aktiw Sp. z o.o., PW Amigo

Zapytani o planowane inwestycje w hodowlę alternatywną, 4 na 5 producentów wyraziło chęć realizacji takich przedsięwzięć w przyszłości bądź zaznaczyło, że poczynili takie inwestycje w minionym roku lub że inwestują w hodowle alternatywne już od kilku lat. Co ważne, żaden z producentów biorących udział w ankiecie nie planuje już inwestycji w chowie klatkowym

Jajka trójki raport
Ferma klatkowa kur niosek; fot. Konrad Łoziński

W raporcie prezentujemy również wywiad, którego udzieliła nam Barbara Woźniak, Pełnomocnik Zarządu Ferm Drobiu Woźniak – lidera na rynku produkcji jaj w Polsce.

Przyszłość hodowli klatkowej

Prognozy na najbliższe lata są optymistyczne. Ankietowani producenci przewidują udział hodowli klatkowej na poziomie 15% – 60% w 2025 roku. Również według prognoz opublikowanych w roku 2018 przez Krajową Izbę Producentów Drobiu i Pasz do 2026 roku udział jaj z chowu klatkowego w podaży może spaść w Polsce do 58%. Postęp w wycofywaniu „trójek” w ubiegłym roku raportuje 30% firm posiadających politykę dobrostanową. Równolegle hodowla klatkowa w kolejnych krajach zakazywana jest prawnie (Austria, Niemcy, Czechy). Mamy nadzieję, że w nadchodzących latach hodowla klatkowa niosek przejdzie do historii.